We zijn met z’n allen al lang corona moe en de cijfers gaan nu de goede richting uit. En toch keek ik gisterenavond naar de 2de aflevering van ‘54 days’ over het begin van de pandemie in Amerika. Onverwacht gaf me dat een inzicht in het ontstaan van wat de media het ‘complotdenken’ zijn gaan noemen. Ook al kwam die topic niet ter sprake in deze documentaire. Een inzicht dat ik nog nergens gelezen heb, noem het een ‘eureka’ beleving.

Het was dan ook nog eens een haast onopgemerkte passage in de documentaire die tot mijn eureka moment leidde. “In andere landen in de wereld kan het algemeen belang primeren op het individueel belang, de individuele vrijheid, als dat nodig is. In heel wat landen primeert het algemeen belang zelfs hoe dan ook. In Amerika primeert steeds de individuele vrijheid, no matter what.”

Voeg daar aan toe dat elke kleinste inmenging van de staat bij minstens de helft van de Amerikanen als ‘back to communism, no way’ wordt ervaren. Het trauma uit het verleden welt dan onmiddellijk op.

Daar ligt volgens mijn ‘eureka’ moment de voedingsbodem voor het ‘complotdenken’. Amerikanen worden er al met de moedermelk van doordrongen dat elke aanval op hun individuele vrijheid het gevaar van het communistisch trauma terugbrengt. Vandaar ook dat het ‘complotdenken’ vooral de democraten, de democratische ‘elite’ viseert. Want zij worden door de (extreme) republikeinen nog steeds als communistisch bestempeld.

Vanuit Amerika is het ‘complotdenken’ tijdens de langdurende pandemie overgewaaid naar hier. Ook wij zijn immers het belang van de individuele vrijheid in onze samenleving al sinds enkele jaren aan het onderstrepen.

Daarom reageerden de Amerikaanse beleidsmensen uiterst traag op de eerste verontrustende analyses van de wetenschappers en de alsmaar opzwellende noodkreten uit de zorgsector.

In de documentaire bleken vooral vrouwelijk wetenschappers en vrouwelijke beslissers uit de Amerikaanse gezondheidszorg aan bod te komen die het moesten opnemen tegen vooral mannelijke beleidsmensen in de verschillende staten. Omwille van “aan onze individuele vrijheid raak je niet in dit land”, bleven die beleidsmensen in de eerste weken doof voor de vrouwelijke alsmaar luider klinkende noodkreten. Pijnlijk machteloos moesten die vrouwen toezien hoe er uiteindelijk onnodig veel te veel doden vielen.

Het kan voor ons allen een les in nederigheid zijn. Hoe een minuscuul onzichtbaar virus ideaal kon gedijen in een klimaat van ‘individuele vrijheid, no matter what’. Wanneer een volgende fase in deze pandemie of een toekomstige ons zou overvallen kan het beleid beter het spreekwoord ‘een verwittigd mens is er twee waard’, als leidraad nemen. En zoals je als ouder je tieners best inspraak geeft in de afspraken met hen, doet het beleid dat best ook met de bevolking; die andere pijnlijke les die we tijdens het verloop van de pandemie voorgeschoteld kregen.

Hier kan je de hele documentaire bekijken, ook aflevering 1 die over de rol van China ging.

<