Met heel veel interesse de reportage gelezen in De Standaard over een onderzoek dat stelt dat het personeel van woon- en zorgcentra (WZC) veel te veel in kleutertaal praat met hun bewoners. Bijvoorbeeld   'Janneke kom, we gaan slapekes doen hé'.

Als zangeres van Andy & Di treedt ik geregeld op voor deze doelgroep en ik begrijp echt "het probleem" of liever gezegd "de uitdaging" van hoe we met de bewoners van een WZC praten.

De studie haalt enkele van die “kleutertaalsituaties” aan en de communicatiespecialiste heeft uiteraard helemaal gelijk als ze stelt dat elke mens verschillend is en dat het aanvoelen van dit verschil en daarop inspelen met de juiste communicatie, afgestemd op de persoonlijke noden, de grote uitdaging vormt.  

Dit artikel inspireert me alvast om van enkele toestanden een grappige sketch te maken die we dan o.a. in de WZC’s kunnen brengen. 

Maar even serieus nu: ik hoop dat de slinger in de opleiding van hulpverleners niet gaat overhellen naar de andere kant. Met als resultaat vooral nog een kunstmatig, afstandelijk “mevrouw/mijnheer dit en dat” taaltje! Of nog preciezer: louter hartelijk gaan communiceren uit correctheid. Het soort van kunstmatige hartelijkheid die je ook in vele publiciteitsspots hoort.  Laat het aub nog wat gemeend vanuit het hart komen. Is dat niet de grootste uitdaging? En niet alleen naar senioren toe maar in het algemeen? 

Verzorgers bouwen vaak een heel dichte, vriendschappelijke band op met "hun mensen" en willen vooral die verbondenheid ook laten voelen in hun taalgebruik naar hen toe. Vele verkleinwoorden komen daaruit voort, niet met de bedoeling om ze te kleineren als kleuters! Maar als een uiting van “hen graag zien” en “hen graag verzorgen”. Het merkwaardige is ook dat ze niet alleman met die verkleinwoorden aanspreken, het zijn meestal de mensen die ze net het liefst hebben, die een warme energie rondom zich hebben of hoe zeg je dat, een mooi aura?

Als men van hen gaat eisen dat ze "steeds het grootste respect moeten tonen", vrees ik dat de "taal uit het hart" verloren gaat.

Want respect tonen kweekt vaak onvermijdelijk een beleefde afstand...Daarom worden bvb. de gepensioneerde "professoren" en mensen op dat maatschappelijk niveau vaak het meest afstandelijk benaderd door het personeel. En kunnen juist zij daar onder gaan lijden, vereenzamen, geen "soul-mate" contacten hebben enzovoort. Want uit het vereiste respect durft niemand echt toenadering van uit het hart zoeken met hen.

Communicatie blijkt een wetenschap te zijn maar volgens mij is het naar ouderen toe juist de grootste uitdaging om vanuit een warm buikgevoel te communiceren, niet in een kleutertaaltje maar toch nog met een warmte à la Martine Tanghe in het Journaal. In haar stem hoor je tenminste nog voldoende gevoelsmatig verschil tussen een doodsbericht van kinderen en de files op de weg.
Het dient hartelijk gemeend te zijn, anders voelen de gerespecteerde bewoners dit aan als een soort "valse publiciteitspraat uit de reclamewereld"! Ze zijn op dat vlak echt niet dom. Een mens voelt aan wanneer het gemeend is en wanneer iemand het louter als een onderdeel van zijn/haar job doet en niet echt meent.

Daarom, als zij zich daarbij goed voelen, waarom kunnen mensen waarvoor de verzorger een warme sympathie voelt, niet langer, weliswaar selectief en  met goedgekozen verkleinwoorden aangesproken worden?

Ook wij zeggen toch geregeld: "gaan we samen een lekker koffietje drinken" en niet het veel stijvere"heb je/heeft u  zin in een koffie". Dus waarom zouden verkleinwoorden nu helemaal uit de boot moeten vallen als een soort algemene richtlijn in communicatie met senioren toe. Ok, voor voornamen ligt dat gevoelig, alhoewel ook hier sommige mensen dat juist als een gevoel van warmte en vriendschap beschouwen en wat is daar dan mis mee? Als ze het graag hebben.
Hopelijk mogen we dus nog gezellig “een lekker koffietje gaan drinken” zonder dat we daarom “Janneke effekens te slapekens gaan leggekens...”Daar zijn we het met z’n allen over eens, dat is echt niet nodig.

Ten slotte het allerbelangrijkste lijkt mij toch volgende:

Ook al voelt een verzorger aan dat iemand "op zijn/haar strepen van respect staat", toch is het een kunst (echt geen wetenschap) om althans op subtiele wijze te proberen ook deze mens dichter te benaderen, want heel veel "respect-strepen" zijn eigenlijk een vermomde vorm van zich afsluiten wat leidt tot grotere eenzaamheid en het niet meer in staat zijn van zich nog echt te verbinden met andere mensen. Laat ze aub verder proberen om dit te doorbreken en ook deze mensen uit hun eenzame schulp te krijgen. Uiteraard niet met praat vol verkleinwoorden maar wel met gemeende communicatie vanuit het hart. Met warmte. Zelfs een verkild hart kan zich toch nog uiteindelijk een beetje gaan openen en is dat niet de moeite waard dan?  

Laat het helemaal afschaffen van de verkleinwoorden geen verder teken zijn van de verkilling van onze maatschappij aub. Een lekker koffietje smaakt toch nog warmer en closer dan “we gaan een koffie drinken”.  

Het stoort me verder ook dat het "op de knieën zitten naast een rolstoel" veroordeeld wordt in het Standaard artikel. Moeten we dan altijd uit de hoogte spreken tegen mensen in een rolstoel? Kan het dan juist geen teken van gelijkheid zijn als men door de knieën gaat om op hun ooghoogte, in gelijk oogcontact te praten met hen? 

En ook de kinderliedjes worden als te kleuterig en betuttelend op de schroothoop gegooid. Terwijl specialisten juist stellen dat met dementerenden in groep liedjes uit hun kindertijd zingen juist een gunstige werking op hun gemoed en brein heeft…Vaak kennen ze die teksten nog lang tot in het perfecte detail,lang nadat ze hun dichtste verwanten niet meer herkennnen… 

En wat met de hele facebookgeneratie die juist graag en vaak verkleinwoorden gebruikt? En de artiesten met "waar zijn die handjes" te pas en te onpas in TV Live shows? Enfin, dat ben ik nu ook wel beu gehoord, eerlijk gezegd.

Vandaag nog in De standaard in een ander artikel : “Dat is tofkes” gelezen. Allemaal afschaffen dan ??? 

Ik vrees dat vele verzorgers nu na het lezen van deze artikels de afstandelijke taal gaan hanteren als richtlijn. De verkilling dreigt nog  toe te nemen. Is dat de bedoeling van de senioren communicatie "WETENSCHAP"?  

Wellicht is vanuit ons hart gemeend met de ander praten wat ouderwets geworden en klinkt het niet wetenschappelijk of professioneel genoeg…